Kira tespit davası, kiralanan bir gayrimenkulün kiracı tarafından kullanıldığı süre içerisindeki kira bedelinin belirlenmesi amacıyla açılan bir davadır. Kira sözleÅŸmesinde taraflar kira bedelini serbestçe belirleyebilir. Kiracı ve kiraya veren arasında anlaÅŸmazlık olduÄŸunda ya da kiraya verenin kira bedelini arttırmak istediÄŸi durumlarda ise bu tür bir dava açılabilir.
Kira tespit davası, genellikle kira bedeli üzerinde uzlaÅŸma saÄŸlanamadığı durumlarda açılır ve mahkeme tarafından kiralanan gayrimenkulün bulunduÄŸu bölgedeki benzer kiralık gayrimenkullerin kira bedelleri ile diÄŸer faktörler dikkate alınarak kira bedeli belirlenir. Bu karar, kiracı ve kiraya veren tarafından kabul edilirse, kira bedeli belirlenmiÅŸ olur ve ödeme yapılmaya devam edilir.
Kira tespiti, Türk Medeni Kanunu'nun 344-345. maddelerinde düzenlenmiÅŸtir.TBK m. 344’e göre:
​“Tarafların yenilenen kira dönemlerinde uygulanacak kira bedeline iliÅŸkin anlaÅŸmaları, bir önceki kira yılında tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre deÄŸiÅŸim oranını geçmemek koÅŸuluyla geçerlidir. Bu kural, bir yıldan daha uzun süreli kira sözleÅŸmelerinde de uygulanır.
Taraflarca bu konuda bir anlaÅŸma yapılmamışsa, kira bedeli, bir önceki kira yılının
tüketici fiyat endeksindeki oniki aylık ortalamalara göre deÄŸiÅŸim oranını geçmemek koÅŸuluyla
hâkim tarafından, kiralananın durumu göz önüne alınarak hakkaniyete göre belirlenir.
Taraflarca bu konuda bir anlaşma yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, beş yıldan uzun
süreli veya beÅŸ yıldan sonra yenilenen kira sözleÅŸmelerinde ve bundan sonraki her beÅŸ yılın
sonunda, yeni kira yılında uygulanacak kira bedeli, hâkim tarafından tüketici fiyat endeksindeki
oniki aylık ortalamalara göre deÄŸiÅŸim oranı, kiralananın durumu ve emsal kira bedelleri göz
önünde tutularak hakkaniyete uygun biçimde belirlenir. Her beÅŸ yıldan sonraki kira yılında bu
biçimde belirlenen kira bedeli, önceki fıkralarda yer alan ilkelere göre deÄŸiÅŸtirilebilir.
SözleÅŸmede kira bedeli yabancı para olarak kararlaÅŸtırılmışsa 20/2/1930 tarihli ve
1567 sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanun hükümleri saklı kalmak
ÅŸartıyla, beÅŸ yıl geçmedikçe kira bedelinde deÄŸiÅŸiklik yapılamaz. Ancak, bu Kanunun, “Aşırı
ifa güçlüÄŸü” baÅŸlıklı 138 inci maddesi hükmü saklıdır. BeÅŸ yıl geçtikten sonra kira bedelinin
belirlenmesinde, yabancı paranın deÄŸerindeki deÄŸiÅŸiklikler de göz önünde tutularak üçüncü
fıkra hükmü uygulanır."
Kira bedeli tespit davası açmak için belirli ÅŸartlar bulunmaktadır. Bu ÅŸartlar aÅŸağıdaki gibi sıralanabilir:
1-)Taraflar arasında kira sözleÅŸmesi bulunmalıdır: Kira bedeli tespit davası açmak için öncelikle kiracı ve kiraya veren arasında bir kira sözleÅŸmesinin bulunması gerekir. SözleÅŸmenin yazılı olması tercih edilir ancak sözlü kira sözleÅŸmeleri de geçerlidir.
2-)Taraflar arasında anlaÅŸmazlık olmalıdır: Kira bedeli tespit davası, kiracı ve kiraya veren arasında kira bedeli konusunda anlaÅŸmazlık yaÅŸandığında açılır. AnlaÅŸmazlık olmadan, tarafların kabul ettiÄŸi kira bedeli üzerinden ödeme yapılabilir.
3-)Dava, açılacak yerdeki yetkili mahkemeye açılmalıdır: Kira bedeli tespit davası, kiralanmış olan taşınmazın bulunduÄŸu yerdeki sulh hukuk mahkemesinde açılır.
4-)Tarafların davayı açmakta hukuki yararı bulunmalıdır.
5-)Dava, kira sözleÅŸmesinin 5 yıllık yapıldığı veya 5 yıldan fazladır devam ettiÄŸi kira uyuÅŸmazlıkları bakımından açılabilir.
Bu ÅŸartlar saÄŸlandığı takdirde, kiracı veya kiraya veren tarafından kira bedeli tespit davası açılabilir.
Kira bedeli tespit davası için kanunda herhangi bir süre öngörülmemiÅŸtir. Kira bedelinin belirlenmesine iliÅŸkin dava her zaman açılabilir. Kira tespit davası bakımından önemli olan tespit edilecek bedelin ne zamandan itibaren taraflar için geçerli olacağıdır. Bahsi geçtiÄŸi gibi kira tespit davası her zaman açılabilir. Kira süresinin 5 yılı doldurmadığı belirsiz süreli kira sözleÅŸmeleri bakımından yeni dönemde belirleneek kira bedeli, bir önceki kira yılının TÜFE'deki yıllık ortalama deÄŸiÅŸim oranını geçmemek kaydıyla belirlenir. Ancak davayı açacak taraf belirlenecek kira bedelinin yeni kira dönemi için geçerli olmasını istiyorsa en az 30 gün önceden kira bedelinde artış yapılacağını ihtar etmek ve yine bu 30 günlük sürede kira bedeli tespit davası açmak zorundadır. Bu halde hakim tarafların anlaÅŸmasından bağımsız olarak emsal kira bedellerine ve hakkaniyete göre kira bedelini belirleyecektir. Prosedürün bu ÅŸekilde iÅŸlemesi halinde dava sonucunda belirlenen kira bedeli, ilgili kira dönemi için geçerli olacaktır. Bu sürelerin kaçırılması halinde yine kira tespit davası açılabilecek olup tespit edilen kira bedeli sonraki kira dönemi için gerekli olacaktır.
Kira bedeli tespit davasında görevli mahkeme sulh hukuk mahkemesi; yetkili mahkeme ise kiralananın bulunduÄŸu yer mahkemesidir.
Gelişmelerden haberdar olmak isterseniz lütfen e-posta listemize üye olun
